Öksüren Çocuk

Öksüren Çocuk / Haberin Peşinde Urfa

Çocuk Hastalıkları için bilgi mi arıyorsunuz? Öksüren Çocuk makalesine göz atın ve Çocuk Hastalıkları hakkında daha fazla bilgi edinin

Öksürük nedir?

Balgamlı (yaş) öksürükler.

Kuru öksürükler.

Kısa ve hızlı bir ötme sesiyle seyreden öksürükler.

Havlar tarzda öksürükler.

Hırıltılı (hışırtılı) öksürükler.

Kusmayla birlikte görülen öksürükler.

Küçük çocuklar neden geceleri daha fazla öksürür?

Oyun çocuklarının gece öksürükleri.

Öksürükte tanı yöntemleri.

Soğuk algınlığı ve grip ilaçlarının yan etkileri,

Öksürükte ev tedavileri.

Öksüren çocuk ne zaman doktora götürülmelidir?

Öksürük nedir?

Nefes alırken gırtlak kapanır ve ardından zorlayıcı bir nefes verme ortaya çıkar. Gırtlağın zorlanarak ve aniden açılmasıyla hava, yüksek basınç altında dışarı atılmaya zorlanır ve öksürük refleksi ortaya çıkar. Öksürüğe yol açan zorlayıcı nefes verme beyin veya akciğer kaynaklı olabilir. Bazen öksürük refleksi kulaktan bile başlayabilir. Kulak temizliği ve muayenesi sırasında geçici olarak öksürmeye başlayan kişiler vardır. Garip gibi görünse de askaris gibi bazı bağırsak solucanlarının yemek borusundan soluk borusuna girmesiyle başlayan öksürükler de vardır. Öksürük bazen anne babalara basit gibi görünebilir. Ama altında önemli bir neden olabilir. Bazen akciğerlere kaçmış olan küçük bir oyuncak parçası veya bir kuru yemiş çocuğun aylarca süren öksürüğünün nedeni olabilir. Bu yüzden eğer öksürük uzuyorsa doktor tarafından değerlendirilerek önemli bir durum olup olmadığı kararlaştırılmalıdır.

Öksürük, çocukluk çağında çok yaygın olarak görülür. Öksürük nedenlerinin sayısı 50 den fazladır. Özellikle üst solunum yollarını tutan enfeksiyonlar (mikrobik hastalıklar) ve geniz akıntısına yol açan alerjik nezle öksürüklerin çoğundan sorumludurlar. Eğer öksürük 3 haftadan uzun sürerse kronik (müzmin) öksürük olarak adlandırılırlar. Adenovirüse ve grip virüsüne bağlı bazı hastalıklarda öksürük çok uzun süre devam edebilir ve hatta 8 – 12 hafta bile sürebilir.
Öksürük, hastalık belirtisi olan anormal seslerin en yaygını ve en önemlisidir. Anne babaları ve hastaları çok endişelendirir. ‘’Çocuğum bir hastalık mikrobu mu kaptı? Akciğerlerine bir şey mi kaçtı? Reflüsü mü var? Bir şeye karşı şiddetli alerjisi mi var? Astım mı oldu? ‘’ soruları beyne hücum eder.

Öksürüklerin çoğunun tedavi gerektirmeksizin iyileşmesi ise işin güzel tarafıdır. Buna rağmen hastayı hastaneye ve hatta acil servise bile götürmeyi gerektiren öksürükler de vardır. Bu yazıda çocuklarda en sık görülen öksürük çeşitleri ve ne yapılması gerektiği ele alınacaktır.
Balgamlı (yaş) öksürükler: Yaş öksürük nedenleri:

* Nezle (soğuk algınlığı),

* Grip,

* Boğmaca,

* COVID – 19

* Bronşit,

* Zatürre,

* Astım,

* Tüberküloz (verem)

* Mide – yemek borusu reflüsü,

* Sigara dumanı,

* Bronşiyektazi,

* Kistik fibrozis,

* Doğuştan tıkayıcı akciğer hastalığı.

Yaş öksürükler burundan, boğazdan ve bronşlardan sıvıların ve balgamın salgılandığı hastalıklarda görülür. Küçük ve şişman olmayan çocuklarda öksürürken solunum yollarında hareket eden sıvının sesi rahatlıkla duyulabilir. Salgılı ve balgamlı bir öksürüğün nedeni nezle grip veya soğuk algınlığı olabilir. Öksürükle veya burun akıntısıyla devamlı olarak yeşil, gri veya sarı renkli sıvılar çıkaran kişilerde sinüzit hastalığı olabilir. Yüz kemiklerinin içerisinde sinüs adı verilen boşluklar vardır. Bu boşlukların içini döşeyen zarlar vardır. Bu zarların iltihaplanmasıyla sinüzit hastalığı ortaya çıkar. Böyle bir durumda antibiyotiklerin ve / veya alerji ilaçlarının kullanılmaları gerekebilir. Yaş öksürük nedenlerinden olan tüberküloz (verem) çok önemli ve sinsi bir hastalık olup eski yıllara göre çok daha sık görülmektedir. Öksüren çocuğun kanlı ve irinli balgamı varsa, öksürük aylardır devam ediyorsa, hastada aşırı iştahsızlık, kilo kaybı, uzun süredir devam eden hafif ateş ve gece terlemeleri varsa tüberkülozdan şüphelenilmelidir. Bazen balgamlı öksürüğün nedeni bronşit veya zatürre olabilir. Bronşit alt solunum yollarının iltihabı, zatürre ise akciğerlerin iltihabıdır. Bakteriler ve virüsler gırtlaktan daha aşağı solunum yollarını ve / veya akciğerleri iltihaplandırarsa onların salgıyla ve balgamla dolmalarına yol açabilirler. Balgamlı öksürüklerde aşağıdaki durumlarda bronşitten ve / veya zatürreden şüphelenilmelidir:
* 7-8 günü geçtiği halde soğuk algınlığı hala devam ediyorsa,

* Hasta normalden daha sık nefes alıyorsa,

* Göğüs ağrısı varsa,

* Nefes alırken kaburgaların arasındaki kaslar inip çıkıyorsa.

Eğer bronşit veya zatürre bakteriler tarafından doğurulduysa tedavi için antibiyotiklerin de kullanılmaları gerekir. Oysa hastalık nedeni virüsler ise antibiyotiklerin bir etkisi ve faydası olmaz. Bu durumda hastalık kendi normal seyrini tamamlayarak kaybolacaktır. Eğer çocuklar solunum yolları hastalığını şiddetli olarak geçiriyorlarsa ve genel durumları iyi değilse hastaneye yatırılarak tedavi edilmelidirler.

Kuru öksürükler:

Kuru öksürük nedenleri:

* Alerjiler,

* Astım,

* Krup

* Bronşiyektazi,

* Soğuk algınlığının son dönemleri,

* Kalp yetmezliği,

* Toz, kimyasal kokular, veya sigara dumanı gibi tahriş edici maddeler,

* Solunum yollarına yabancı bir madde veya cisim kaçması,

Kuru öksürükler salgısız ve balgamsız öksürüklerdir. Bir çocuğun hareket ederken veya gece yatarken şiddetlenen bir öksürüğü varsa muayene ettirilmesi gerekir. Böyle bir öksürük astım hastalığına bağlı olabilir. Astım solunum yollarının akciğer içindeki kısımlarının şişmesi ve daralmasıyla ortaya çıkar. Hastalarda bazen aşırı salgı ve balgam da görülebilir.
Kısa ve hızlı bir ötme sesiyle seyreden öksürükler:

Nefes alırken horuz ötüşüne benzer bir ses çıkarılan öksürük boğmaca hastalığında görülür. Ötüş sesine benzer ses boğmaca hastalığı için tipikdir. Her hastada görülmeyebilir. Boğmaca ciddi bir hastalıktır. Her yaştaki insanlarda da görülebilirse de en ciddi seyrini küçük yaştaki çocuklarda gösterir. 1 yaşının altındaki çocuklarda öldürücü olabilir. Uzun yıllardır bu hastalığa karşı uygulanan aşılar sayesinde boğmaca hastalığının görülme sıklığı çok azalmıştır. Hastalarda yüksek ateş, nefes kesilmesi ve ciltte morarma görülebilir. Boğmacayı önlemenin en etkili yolu 10 larca yıldır uygulandığı gibi aşılamadır. Boğmaca aşıları çocukluk çağının diğer 2 çok önemli mikrobik hastalığı olan tetanoz ve difteri hastalıklarının aşılarıyla karışım halinde yapılır. Aşının uygulanma ayları 2., 4., 6. ve 18. aylardır. Bu aşı 4 – 6 yaşlar arasında tekrarlanmalıdır.
Havlar tarzda öksürük: Eğer bir çocuğun öksürük sesi küçük bir köpek yavrusunun havlama sesine benziyorsa yalancı kuşpalazı (krup) hastalığı akla gelmelidir. Bu sesin sebebi gırtlağın ve ana solunum borusunun iltihaplanarak şişmesi ve bunun sonucunda daralmasıdır. Yalancı kuşpalazı üst solunum yollarının mikrobik bir hastalığıdır. Erkek çocuklarında görülme sıklığı daha fazladır. Genellikle 3 ay ile 6 yaş arasındaki çocuklarda görülebilir. 4 yaşından küçük çocuklarda ise daha sık görülür. Hastalık genellikle geceleri başlayabilir ve geceleri şiddetlenebilir Çocuklar küçük köpek havlamasına benzer bir öksürükle ve / veya nefes alırken ıslık sesi gibi bir ses çıkararak uyanırlar. Diğer belirtiler yüksek ateş, nefes almada güçlük, ses boğukluğu ve gürültülü nefes almadır. Anormal sesler hastayı ve anne babayı endişelendirecek şiddette olabilir. Böyle bir durumda hemen bir hastanenin acil servisine veya bir çocuk doktoruna gitmeden evde yapılabilecek şeyler vardır. Banyonun sıcak suyu açılıp banyo, ileri derecede buharlandırıldıktan sonra hasta çocuk banyoya alınarak bu buharlı havayı 30 dakika süreyle soluması sağlanabilir. Buharlı havayı soluyan çocuğun havlar tarzda öksürüğü ve ıslık sesi büyük bir ihtimalle kaybolacaktır. Rahatlayan çocuk yatırılıp uyutularak doktora ertesi gün götürülebilir. Eğer buharlı hava solutulduktan sonra havlar tarzda öksürük ve ıslık sesi kesilmediysa hasta en yakın hastanenin acil servisine götürülmelidir. Doktor tarafından hastaya soğuk buhar ve gırtlaktaki şişliği giderici ilaç uygulatılabilir.
Hırıltılı (hışırtılı) öksürükler:

Nedenleri:

* Astım,

* Bronşit

* Bronşiyolit,

* Solunum yollarına yabancı madde veya yabancı cisim kaçması.

Hastalar nefes alırken hışırtıya benzer bir ses çıkarırlar. Bu ses hastanın göğüs titreşimlerinden hissedilecek kadar hafif veya 1 – 2 metre uzaktan bile duyulabilecek kadar şiddetli olabillir. Hırıltılı solunum karıştırılan bir durumdur. Bazen hırıltının nedeni burun akıntısı ve burun tıkanıklığı olabilir. Eğer hırıltı üst solunum yollarının salgılarına bağlıysa endişe etmemek gerekir. Böyle bir durumda burnu serum fizyolojikle yıkamak veya yaşa uygun burun spreyleri kullanmak hırıltıyı ortadan kaldırır. Gerçek hırıltı nefes verirken duyulan ve ıslık sesine benzer tiz bir solunum sesidir. Gerçek hırıltının nedeni astım, bronşit veya bronşiolit olabilir. Hırıltıyla beraber tekrarlayan ve inatçı öksürükler, gece öksürükleri, koşup oynamakla artan öksürükler, nefes darlığı, sık ve sığ nefes alma görülebilir.

Eğer bir çocuk bu hastalıkları geçirmekte olmadığı halde aniden hırıltısı başlarsa akciğerlerine besin veya yabancı bir cisim kaçmış olabilir. Böyle bir durumda hastayı hemen doktora götürmelidir. Eğer astımlı bir çocukta hırıltılı solunum başlarsa hemen ilaçlarına başlanmalıdır.
Kusmayla birlikte görülen öksürükler:

Nedenleri:

* Nezle, grip ve sinüzit gibi üst solunum yolları hastalıklarında mideye giden aşırı salgı ve balgam,

* Astım

* Zatürre.

Küçük çocuklar neden geceleri daha fazla öksürür?

Çocuklar yatakta düz vaziyette yatıyorlarsa burun akıntısı gırtlağa ve solunum yollarına akabilir. Bunun sonucunda solunum yolları tahriş olarak öksürük şiddetlenebilir. Ayrıca böbreküstü bezinden salgılanan kortizol adlı hormonun geceleri salgılanmasının azalması hava yollarının daralmasına yol açabilir. Bunların sonucunda astım veya diğer solunum problemleri şiddetlenebilir.
Oyun çocuklarının gece öksürükleri:

Nedenleri:

* Nezle,

* Grip,

* Astım,

* Sinüzit,

* Geniz eti ve ona bağlı uyku apnesi,

* Mide – yemek borusu reflüsü,

* Kirli hava,

* Kuru ve sıcak oda havası.

Gece öksürükleri hastaları, anne babaları ve doktorları kaygılandırabilir. Ama genellikle ciddi bir nedeni yoktur. En yüksek ihtimal bir süre sonra kaybolacak olan bir virüs hastalığıdır.

Oyun çocuklarının öksürüklerinin çoğu birkaç hafta içinde düzelmeye başlar. % 5 – 10 u ise kronikleşir. Solunum yollarımızı kaplayan hücrelerin salgıladığı müküs diye adlandırılan bir salgı vardır. Bu salgının görevi hastalık mikroplarının ve solunum yollarımıza kaçan tahriş edici maddelerin ortadan kaldırılmasını sağlamaktır. Ancak bazı enfeksiyon ve alerji hastalıklarında bu salgı aşırı miktarda olabilir. Bazen boğaza doğru akan bu salgıya geniz akıntısı denilir. Geniz akıntısı gece öksürüğüne ve boğaz ağrısına yol açabilir. Yatağın baş kısmı yükseltilerek daha dik yatırmak suretiyle çocukların geniz akıntısı ve akıntının solunum yollarına gitmesi azaltılabilir. Eğer oyun çocuklarında gece öksürükleri senenin belli dönemlerinde ortaya çıkıyorsa allerji akla gelmelidir.

Çocuğunuzun devam eden bir öksürüğü varsa ve durduramıyorsanız doktora gidinceye kadar evde onu rahatlatabilecek tedaviler uygulayabilirsiniz. Küçük çocuklara içinde aktif maddeler olan öksürük ilaçlarının verilmesi uygun değildir. En azından ilacın uygun olup olmadığını ve hangi dozda kullanılabileceğini öğrenmek için doktorla görüşmek gerekir.

Öksürükte tanı yöntemleri:

* Kan tahlilleri,

* Kan gazlarına bakılması,

* Boğaz kültürü,

* Burun kültürü,

* Balgam kültürü,

* Balgamda başka bazı tahliller,

* PPD testi,

* Ciltte ve kanda alerji tahlilleri,

* Akciğer röntgeni,

* Göğüs tomografisi,

* Solunum fonksiyon testleri,

* Bronkoskopi (Bronşların esnek borulu ve ışıklı bir kamera ile solunum yollarının içinden gözlenmesi ve görüntülenmesi).
Öksürükte ev tedavileri:

* Eğer hastanın yüksek ateşi varsa hastanın yaşına ve kilosuna uygun dozda parasetamol veya ibuprofen kullanılarak hasta rahatlatılabilir.

İbuprofen içeren ilaçlar 6 aylıktan küçük bebeklere kullanılmamalıdır.

Ateş düşürücü ilaçlar 6 şar saat arayla tekrarlanabilir.

* Öksürük solunum yollarının kendisini savunmasının bir aracıdır. Bundan dolayı faydalı bir refleksdir. Bu yüzden her öksürüğün tedavi edilmesi gerekmez. Sadece nefes almayı çok zorlaştıran öksürükler tedavi edilmelidir.

* 12 yaşından büyük çocuklara öksürük kesici ilaçlar verilebilir. Bazı öksürük ilaçları ise ancak 6 yaşından itibaren kullanılabilir. Ama bu ilaçlar da doktora danışılmadan verilmemelidir.

* İçerisinde aktif kimyasal maddeler bulunmayan bitkisel içerikli öksürük ilaçları kullanılabilir.

Hafif öksürüklerde hasta evde bir kaç gün takip edilebilir. Ama hastada öksürükle birlikte halsizlik, bitkinlik, nefes darlığı, hırıltı, göğüs ağrısı, ve çok sık nefes alma varsa beklemeksizin bir doktora başvurulmalıdır. Hafif öksürüklerde ise hastayı hemen doktora götürme yerine evde birkaç gün tedavi uygulanabilir.

İşte öksüren çocuğunuza evde uygulayabileceğiniz bazı öksürük rahatlatıcı tedaviler:
* Serum fizyolojikle veya tuzlu suyla hastanın burun deliklerinin yıkanması. Burun tıkandıkça ve aktıkça ve özellikle de yatmadan önce yıkanması solunumu rahatlatır ve daha az öksürmesini sağlar. Burnu açık olan çocuk çok daha rahat, huzurlu ve verimli bir şekilde uyuyabilir. Burnu yıkamak için 5 mililitrelik hazır tüpler kullanılabilir. İzotonik sodyum klorür de denilen torbalanmış 100 – 200 — 500 mililitrelik serum fizyolojikler ise bu amaçla ve çok daha hesaplı bir maliyetle uzun süre uygulanabilir. Plastik bir enjektöre çekilen 5 mililitrelik serum fizyolojik 2 dakika içinde 2 burun deliğine akıtılır. Yıkama işlemi yapılırken dikkat edilmesi gereken noktalar sıvının buzdolabından çıkarılmış olmaması yani ılık olması ve burun yıkanırken hastanın başının göğsüne göre daha yüksekte olmasıdır.

* Ilık buhar ve nem: Yatmadan çocuğa ılık buhar ve nemli hava solutmak hasta çocuğun solunum yollarını rahatlatıp yapışkan balgamın atılmasını kolaylaştıracaktır. Çocuğun odasında soğuk buhar cihazı çalıştırmak çok faydalı olabilir. Ilık buhar veren cihazlar sıcak buhar veren cihazlara tercih edilmelidir. Kalorifer peteklerinin üzerine ıslak havlu veya su dolu bir kap konularak sık sık değiştirilmek suretiyle kuru oda havası nemli tutulabilir.

* Bal: Bilindiği gibi bir çocuğa bal verilebilmesi için 1 yaşını doldurmuş olması gerekiyor. Öksüren çocuklara sabah akşam 2 – 5 ml bal verilebilir. Ayrıca hastalara bal içeren şuruplar da verilebilir. Bal, müküs salgısını inceltir ve öksürüğü hafifletir. Son yıllarda Amerikada yapılan bir araştırmada elde edilen sonuçlara göre; öksüren çocuklarda bal reçetesiz satılan bir çok tezgah üstü ilaçtan daha faydalı bulunmuştur.

* Kekik içeren şuruplar ve kekik çayları öksürüğü iyileştirmede faydalıdır

* Serin içecekler: İnsan vücudunun bol bol sulanması sağlıkta da hastalıkta da çok önemli ve çok faydalıdır. Eğer yeteri kadar su içilmezse müküs kuru ve yapışkan olur. Solunum yollarından atılması zorlaşır. Bu yüzden bol bol su ve serin sıvılar içilmelidir.

* Hatmi çiçeği çayını kuru öksürüklerde kullanmak faydalıdır. 7 yaşını doldurmuş çocuklara günde 1- 2 kahve fincanı kadar içirilebilir.

* Ihlamur çayları nezle ve gripte faydalıdır. 6 aydan küçük çocuklara verilmemelidir. 6 -12 aylık çocuklara günde 2 defa bir kahve fincanı, 1 -5 yaş arasındaki çocuklara günde 2 defa 1 çay bardağı ve 5 – 12 yaş arasındaki çocuklara ise günde 2 defa 1 su bardağı kadar verilebilir. Ihlamur çayına bal katılarak tatlandırılırsa öksürüğe etkisi daha fazla olur.

* Mentollü merhemler: 2 yaşındaki ve daha büyük çocuklarda kullanılabilir. Mentollü merhemin hastanın göğsüne ve boynun ön tarafına yani boğazın üzerine kalın bir tabaka halinde sürülmesi nefes almayı kolaylaştırır ve öksürüğü rahatlatır.

* Hastayı daha dik yatırmak: Hasta uyurken her zamanki yastığa ek olarak 1 – 2 yastık daha kullanılarak yatağın baş tarafı yükseltilirse hastanın sinüslerindeki müküsler akciğerlere akmaz. Yastıklar hastanın başının altına veya yatağın altına koyulabilir.

Öksüren çocuk ne zaman doktora götürülmelidir:

* Bebek 2 aydan küçükse ve 38 dereceyi geçen bir vücut ısısı varsa,

* Her hangi bir yaştaki çocuğun 39 dereceyi geçen ateşi varsa,

* Hasta çocuğun 3 günden daha uzun devam eden ve koltukaltından 37,5 dereceyi geçen ateşi varsa,

* Hastanın dudakları mor veya mavi renkte ise,

* Aşırı halsizlik ve uyku hali varsa,

* Durumu her zamankinden farklı ise ve anne babanın içine sinmiyorsa,

* Hızlı nefes alıp vermesi, nefes darlığı, hırıltısı varsa veya nefes alıp verirken burun kanatları açılıp kapanıyorsa,

* Göğüs ağrısı varsa,

* Öksürükle kanlı ve irinli balgam çıkarılıyorsa,

* Yemesi ve içmesi çok bozulmuşsa veya kaybolmuşsa,

* Çiş sayısı ve miktarı belirgin derecede azalmışsa. Bebeğin ıslattığı bez sayısı ileri derecede azaldıysa,