Sigarada vergilerle birlikte kaçakçılık da artıyor / Haberin Peşinde Urfa
Sahte alkolle birlikte içkiden alınan vergiler yeniden gündeme gelirken sigarada da durum farklı değil. 2019’da 122 ton olan gümrükte yakalanan kaçak tütün miktarı, 2020’nin 8 aylık döneminde 416 tonu aştı. Hemen hemen her gün yeni bir kaçak sigara operasyonuna şahit oluyoruz.
Devletin yüksek vergi oranı uyguladığı alkollü içkiler gibi tütün ürünlerinde de kaçak tüketim miktarı oldukça yüksek. Resmi veriler, tütünde kaçakçılık miktarının da giderek arttığını ortaya koyuyor.
Nitekim, önceki gün Zeytinburnu açıklarında Gümrük muhafaza ekiplerince bir gemiye yapılan operasyonda 3 milyon 300 bin paket kaçak sigara ele geçirdi. Söz konusu paketlerin toplam değeri 28,5 milyon TL olarak açıklandı. Yakalanmasaydı devlet 23 milyon TL’lik vergi kaybına uğrayacaktı.
Dün, Ukrayna’ya gitmek için İstanbul Boğazı’ndan geçmek isteyen ve çimento taşıdığını beyan eden Lord-1 isimli ticari gemide, yaklaşık 3 milyon paket sigara ile 38 bin kilo kaçak tütün ele geçirildi. Fotoğraf: İHA
BİR PAKET SİGARADA VERGİ ORANI YÜZDE 86
Devletin, 2020 yılının ocak-eylül ayında topladığı 578,7 milyar TL’lik verginin yüzde 8’ine denk gelen 46,1 milyar TL’si tütün ürünlerinden alınan Özel Tüketim Vergisi’nden (ÖTV) elde ediliyor. Tütün ürünlerinden alınan Katma Değer Vergisi (KDV) de eklenince, bütçe gelirleri içinde tütün ürünlerinin payı yüzde 10’a yaklaşıyor.
Vergiler öylesine yüksek ki; bayi satış fiyatı 14,5 TL olan bir paket sigaranın 12,47 TL’si, yani yüzde 86’sı vergi.
Sağlığa ölümcül zararları nedeniyle sigara kullanımını azaltmak için devlet ve sivil toplum kuruluşları (STK) birçok kampanya düzenliyor, yasal düzenlemelerle sigara kullanım alanları daraltılıyor, yüksek vergiler konuyor ancak hedeflere ulaşılamıyor.
TÜİK tarafından yayımlanan Türkiye Sağlık Araştırması sonuçlarına göre her gün tütün kullanan 15 yaş ve üzeri bireylerin oranı 2010 yılında yüzde 25,4 iken 2019 yılında yüzde 28’e yükseldi.
KAÇAK TÜTÜN VE SİGARADA BÜYÜK ARTIŞ
Ticaret Bakanlığı verileri, son yıllarda tütün kaçakçılığının giderek arttığını ortaya koyuyor.
2010 yılında 2,5 milyon olan Gümrük Muhafaza ekiplerin yakaladığı sigara paketi sayısı, 2019’da 17,6 milyona sıçradı. Pandeminin etkili olduğu 2020’nin Ocak-Ağustos döneminde 6,6 milyon paket sigara ele geçirildi.
Yine Bakanlık verilerine göre, 2019 yılının tamamında 122,8 ton tütün ele geçirilirken, bu rakam 2020’nin ik 8 ayında 416,7 tona yükseldi. 2018’deki rakam, 33,4 tondu.
2019’da ayrıca, 13,3 milyon paket sigara kağıdı ve 109,4 milyon paket sigara filtresi ele geçirildi.
12 Ekim’de Milli Savunma Bakanlığı, Hakkari ve Van hudut hatlarında yapılan arama-tarama faaliyetlerinde av tüfeği, pompalı tüfek, fişek, kurusıkı tabanca ve kaçak sigara ele geçirildiğini açıkladı. Fotoğraf: İHA
2019’da gümrüklerde ele geçirilen tütün ürünlerinin toplam değeri 263,5 milyon TL’ye ulaştı. Bu rakam yılın ilk 8 ayında ise 145 milyon TL oldu. Bu alanda önceki yıllara göre ciddi artış var.
Gümrüklerde ele geçirilenlerin yanı sıra Emniyet Genel Müdürlüğü’nün operasyonlarıyla da yüksek miktarda sigara, tütün ve makaron ele geçiriliyor.
EGM raporlarına göre 2018’de 20,1 milyon paket kaçak sigara ele geçirildi. Bu rakam 2019’da İçişleri Bakanlığı açıklamasında yaklaşık 9 milyon oldu.
MAKARONDA PATLAMA
Son yıllarda makaron kaçakçılığındaki artış da dikkat çekici.
2016’da yaklaşık 6 milyon olan Emniyet’in ele geçirdiği makaron adedi, 2019’da 179 milyon adede fırladı. 2019’da gümrüklerde yakalanan 110 milyon adet makaron da eklendiğinde tablo daha çarpıcı hale geldi.
Emniyet ayrıca, 2019’da 8 milyon doldurulmuş makaron da ele geçirdi.
EGM’nin raporunda da, makaronların sarmalık kıyılmış tütün ile doldurularak sigara haline getirilmesi ve piyasa sürülmesi yönündeki kaçakçılık eyleminin son yıllarda öne çıktığı vurgulanıyor.
YASAK GELDİ
Ele geçirilen makaron sayısında artış üzerine, devlet bu alanda yeni düzenlemeye gitti.
26 Haziran 2020’de Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeyle makaron veya sigara kağıdına tütün doldurup satanlara 3-6 yıl arası hapis cezası getirildi.
Ticari amaçla makaron veya yaprak sigara kağıdını, içine kıyılmış tütün, parçalanmış tütün ya da tütün harici herhangi bir madde doldurulmuş olarak satanlar, satışa arz edenler, bulunduran ve nakledenlere yönelik cezai uygulama 1 Temmuz’da yürürlüğe girdi.
“YASAL OLAN DA KAÇAK OLAN DA ZARARLI”
Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, tütün kullanımıyla mücadeleye yıllarını vermiş bir uzman.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Dağlı, tüm tütünlerin zararlı olduğunu belirterek “Sağlık açısından yasal tütün iyi, kaçak tütün kötü algısı doğru değil. Tüm tütünler sağlığa zararlı ve öldürücü” dedi.
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de kaçak olarak tüketilen sigaraların önemli bir bölümünün zaten yasal olarak üretilip kaçak olarak piyasaya sokulan sigaralar olduğunu belirten Dağlı, dünyada sigara şirketlerinin sigara kaçakçılığının parçası olduğunu vurguladı.
Çuvallarda açık tütün satıldığını ve bunlara hiçbir denetim yapılmadığını belirten Dağlı, Türkiye’de nargile kafelerde tüketilen nargilelik tütünün yüzde 90’ının da kaçak olduğunu aktardı.
Yorumlar kapalı.