Powell’a selam, bol paraya devam

Powell’a selam, bol paraya devam / Haberin Peşinde Urfa

Amerikan Merkez Bankası Başkanı (Fed) Jerome Powell’ın dün akşam yaptığı açıklamaya göre ABD’de faizlerin önümüzdeki üç yılı aşkın süre yüzde sıfır olması bekleniyor. Doların faizinin yüzde sıfır olması Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor. ABD, doları ne kadar ucuz maliyetle basarsa piyasada o kadar çok dolar olur ve en azından teoride Türkiye gibi yüksek faiz getirisi olan ülkelere para girişleri başlar. Sıfır faiz, dolar kurunun önümüzdeki dönemde daha yukarı çıkması için ortada olan bir riskin de kalkması anlamına geliyor.

Amerika Birleşik Devletleri ekonomisinin Türkiye’den farklı bir sorunu var. Türkiye’de hayat pahalılığı (enflasyon) her geçen gün artarken vatandaşın ücretlerindeki artış enflasyonu yakalayamıyor.

ABD’de ise enflasyon uzun süredir o kadar düşük seviyelerde ki mal ve hizmetlerin fiyatları aynı kalıyor dolayısı ile vatandaşın eline geçen maaş da artmıyor.

Türkiye’de Merkez Bankası her yıl enflasyon hedefini tutturamadığı için hükümete ‘özür’ mektubu yazarken ABD Merkez Bankası Başkanı ise enflasyonu nasıl yüzde 2’nin üzerine çekerim diye düşünüyor. Kaba bir tabirle 5 yıl önce ABD’yi ziyaretinizde içtiğiniz kahveyi 5 yıl sonra aynı fiyata içebiliyor olmanız aslında o kadar da iyi bir şey değil.

FORMÜL: BANKAYA UCUZ PARA VER O DA HALKA VERSİN

Pandemiyle birlikte bütün dünyada merkez bankaları bankalara verdikleri borç paranın faizini neredeyse sıfıra çekti. Amaç bankalara uygun koşullarda para vermek bankaların da bu parayı kredi olarak halka aktarmasıydı. Esasen Türkiye’de benzer bir süreç izlese de daha sonra patlayan enflasyon ile birlikte buradan geri adım atıldı. Hükümetten çekincesi ile faiz artıramayan TCMB yaratıcı yöntemler izleyerek piyasaya verilen TL miktarını kısmaya çalıştı. Amerikan Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell ise dün alışılmışın dışında bir hamle yaparak faizin önümüzeki döneme kadar yüzde sıfır kalacağının sinyallerini verdi.

FED: EKONOMİ TAHMİNİMİZDEN AZ DARALACAK

ABD Merkez Bankası (Fed), enflasyon merkez bankasının %2 olan hedefini geçene kadar faiz oranlarını sıfıra yakın tutacağını açıkladı. Fed Başkanı Jerome Powell kararın ardından düzenlenen basın toplantısında %2 enflasyon hedefini “ılımlı düzeyde aşma” taahhütünün “ekonomik faaliyetlerin desteklendiğini gösteren çok güçlü” bir duruş olduğunu dedi.

Fed Başkanı Jerome Powell/Fotoğraf: Reuters

Fed’in yeni ekonomik tahminlerine göre bu yıl ABD ekonomisinin önceki tahminlerinden daha az daralacağını tahmin ediyor. Fed yetkilileri haziranda %6.5 olan daralma tahminlerini %3.7’ye revize etti. Dün yayımlanan güncel Fed tahminlerine göre merkez bankası yetkililerinden biri hariç tümü faizlerin 2022 sonuna kadar sıfıra yakın seviyede kalacağını öngördü. Ayrıca sadece dört yetkili faizlerin 2023’te yükseleceği tahmininde bulundu.

Peki Fed’in sıfır faiz politikası bizim için ne anlama geliyor?

Türkiye cari açık veren ve ciddi anlamda döviz borcu olan bir ülke. Şöyle düşünelim sadece özel sektörün bir yıldan uzun vadeli kredi borcu 162 milyar dolar. Bir yıldan kısa sürede ise ödemeleri gereken 8,5 milyar dolar bulunuyor. 162 milyar tutarındaki uzun vadeli döviz borcunun yüzde 62,8’i ABD doları cinsinden. Yani ABD’de faizlerin sıfır olması ABD dolarını basma yetkisini elinde bulunduran Amerika Birleşik Devletleri’nin sıfır faizle kendi bankalarına para vermesi ve böylece dolaşıma daha çok dolar girmesi demek. Ayrıca ülkede paranın maliyeti sıfıra yakın olunca bankaların verdiği faiz oranları da düşük oluyor bu yüzden para Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelere akıyor. En azından kısa bir süreye kadar akıyordu. Türkiye şu an biraz da kendisine has siyasi ekonomik sebeplerden dolayı yüksek faiz avantajını sermaye çekmek için kullanamıyor.

‘3 YIL DAHA FAİZLER SIFIR OLUR’

Tera yatırım ekonomisti Enver Erkan Fed’in açıklamalarına göre üç yıldan uzun bir süre faizlerin sıfır olacağını söyledi. Erkan, “İşsizlik oranının azaltılmasında Lehman Brothers döneminde yapılandan daha fazlasının yapılması gerekecektir, ancak işsizlik oranının tam istihdama gelmesi enflasyon yaratacaksa bile bu QE’nin en son aşamasına yetişebilecektir. Yani ekonomik projeksiyonlarda öngörülen %4’lük 2023 işsizlik oranına ulaşıldığında, Fed pandemi QE’sinde (parasal genişleme) 3 yılı doldurmuş olacak. Faizler bu para politikası rotasıyla 2023’ün de ötesinde sıfır noktasına yakın olacak görünüyor. Beklendiği gibi güvercin olan, ancak Fed’in durumu idare ettiği bir toplantı diyebiliriz. Enflasyonun nasıl ve ne şekilde olacağı ve bunun ne kadar QE başarısı olacağı, istihdam ve enflasyon ilişkisinin nasıl kurulacağı konusu belirsizliğini sürdürüyor” diye konuştu.